Z okazji dnia osób doświadczających bezdomności przypominamy o filmie i podręczniku metody Najpierw Mieszkanie wydanym przez Towarzystwo Pomocy im. św. Brata Alberta.
Film o metodzie rozwiązywania problemu bezdomności
Podręcznik wdrożeniowy metody Najpierw Mieszkanie
Film i podręcznik powstały w ramach projektu „Housing First - Najpierw Mieszkanie …” realizowany przez partnerstwo organizacji: Towarzystwo Pomocy im. św. Brata Alberta Zarząd Główny, Urząd Miejski Wrocławia, Urząd Miejski w Gdańsku, Urząd Miasta Stołecznego Warszawa, Ogólnopolską Federację na rzecz Rozwiazywania Problemu Bezdomności oraz portugalskiego partnera zagranicznego Associação para o Estudoe Integração Psicossocial z Lizbony (AEIPS).
Partnerstwo to od lipca 2019 roku do marca 2022 roku realizowało projekt zatytułowany „Housing First – Najpierw Mieszkanie” współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój oś priorytetowa: IV. Innowacje społeczne i współpraca ponadnarodowa.
Celem głównym projektu było wdrożenie nowego rozwiązania o zasięgu ogólnopolskim, metody „Housing First – Najpierw Mieszkanie”, powstałej dzięki współpracy z partnerem zagranicznym z Portugalii, w obszarze rozwiązywania problemu bezdomności, uzależnień i zaburzeń psychicznych. Projekt obejmował realizację działań współpracy ponadnarodowej: transfer, zaadaptowanie i wdrożenie kompleksowego rozwiązania oraz wymianę informacji i doświadczeń.
W okresie realizacji projektu wdrożono w Gdańsku, Warszawie i we Wrocławiu nowe rozwiązanie w postaci metody Najpierw Mieszkanie (Housing First), zakładające zapewnienie usługi społecznej indywidualnego stałego mieszkania (przygotowano, wyremontowano, wyposażono i uruchomiono 30 mieszkań) wraz z szerokim interdyscyplinarnym wsparciem (24 godziny przez 7 dni w tygodniu) osób z zaburzeniami psychicznymi i nadużywających substancji psychoaktywnych, jednocześnie doświadczających długotrwałej i chronicznej bezdomności (powyżej 6 lat). Wsparcie w projekcie zakładało pracę w nurcie redukcji szkód, wyboru i samostanowienia osób uczestniczących, a także zdrowienia i uzyskiwania dobrostanu psychofizycznego. Pomoc realizowana była w zakresie utrzymania, stabilności i bezpieczeństwa mieszkaniowego, zdrowia, dobrostanu oraz integracji społecznej. Projekt uwzględniał mieszany system wsparcia specjalistycznego, prowadzono przede wszystkim rożne formy intensywnego zarzadzania przypadkiem (model ICM) opierając się na pracy asystentów – indywidualnych pracowników wsparcia oraz pracowników socjalnych. Wykorzystywano także elementy asertywnego wsparcia (leczenia) w środowisku (model ACT) zespołu interdyscyplinarnego psycho-terapeutów/psychoterapeutek, psychiatrów, pielęgniarek/pielęgniarzy, lekarzy/lekarek, doradców/doradczyń́ zawodowych i innych specjalistów/specjalistek.
Pilotażowe wdrożenie metody Najpierw Mieszkanie realizowano od stycznia 2020 roku do września 2021 roku. W tym okresie ze wsparcia mieszkaniowego i specjalistycznego skorzystały 42 osoby. Spośród osób uczestniczących 81% utrzymywało stabilność mieszkaniową, 71% poprawiło swoją sytuację zdrowotną, 79% polepszyło swój dobrostan psychospołeczny, a 67% zwiększyło poziom swojej integracji społecznej. Ponad 80% osób uczestniczących poprawiło swoją ogólną sytuację życiową. W czasie trwania pilotażu zmarły cztery osoby.
We wrześniu 2021 roku skończył się okres współfinansowania projektu ze środków europejskich w zakresie wsparcia osób uczestniczących i utrzymania mieszkań. Po okresie pilotażu, od października 2021 roku finansowanie i utrzymanie programów Najpierw Mieszkanie w poszczególnych miastach zapewniły odrębnie samorządy lokalne w Gdańsku, Warszawie i we Wrocławiu. Warunkiem realizacji projektu było wdrożenie metody Najpierw Mieszkanie w system polityki społecznej miast Wrocławia, Warszawy i Gdańska. Koniecznym było także dalsze kontynuowanie projektu Najpierw Mieszkanie w zakresie wspierania osób uczestniczących, a także zapewnienia trwałości rezultatów projektu w kontekście przeprowadzonych adaptacji i wyposażenia mieszkań.
Od października 2021 roku do marca 2023 roku projekt „Housing First – Najpierw Mieszkanie” w ramach zachowania trwałości rezultatów i kontynuacji wsparcia realizowany był ze środków samorządów Gdańska, Warszawy i Wrocławia. Dotychczasowy lider projektu Towarzystwo Pomocy im. św. Brata Alberta Zarząd Główny przekazał lokalną realizację trzem organizacjom partnerskim i użytkownikom metody: Towarzystwu Pomocy im. św. Brata Alberta Koło Gdańskie, Towarzystwu Pomocy im. św. Brata Alberta Koło Warszawa-Praga oraz Fundacji Homo Sacer z Wrocławia. Projekt nadal realizowany jest w bliskiej współpracy z ośrodkami pomocy społecznej w tych miastach.
W chwili obecnej projekty kontynuujące wdrażanie metody Najpierw Mieszkanie realizowane są w Warszawie, Wrocławiu i Gdańsku ze środków samorządów lokalnych.
O metodzie Najpierw Mieszkanie
Model Najpierw Mieszkanie (Housing First) to innowacyjny model, którego głównym celem jest rozwiązanie sytuacji długotrwałej bezdomności osób o wysokich potrzebach wsparcia. Jego interwencja opiera się na dwóch zasadniczych elementach, łączących dostęp do mieszkań indywidualnych, zintegrowanych ze wspólnotą, z zapewnieniem specjalistycznego, technicznego, zindywidualizowanego i ciągłego wsparcia.
Osoby doświadczające bezdomności z bardziej złożonymi potrzebami wsparcia wcale nie muszą mieszkać na ulicy, w miejscach niemieszkalnych czy instytucjach ze stałym zapleczem kadrowym i technicznym, ale mogą żyć samodzielnie, w swoich mieszkaniach z indywidualną usługą wsparcia, świadczoną przez zespół specjalistów.
Metoda Najpierw Mieszkanie (Housing First) opracowana przez dr. Sama Tsemberisa i wdrażana przez organizację Pathways to Housing w Nowym Jorku od 1992 roku, obecnie jest stosowana w USA, Kanadzie, Australii i wielu krajach europejskich.